Tatry Polskie

Dolina Gąsienicowa i jej otoczenie

»Orla Perć: Zawrat (2158 m n.p.m.) — Kozia Przełęcz (2137 m n.p.m.) — Kozi Wierch (2291 m n.p.m.) — Przełączka nad Buczynową Dolinką (2225 m n.p.m.) — Zadni Granat (2240 m n.p.m.) — Skrajny Granat (2225 m n.p.m.) — Przełęcz Krzyżne (2112 m n.p.m.)«

Długi, ubezpieczony komin
wyprowadzający na wierzchołek
Koziego Wierchu (2291 m n.p.m.)

Kolor szlaku

6h 40 min.↑ Czas przejścia

znaczne Trudności techniczne

znaczna Ekspozycja

łańcuchy, klamry, drabinki Ubezpieczenia

Orla Perć, zbudowana na początku XX wieku przez ks. Walentego Gadowskiego, to zdecydowanie najtrudniejszy znakowany szlak w Tatrach Polskich, a według wielu osób także w całych Tatrach. Cechuje się znaczną ekspozycją i sporymi trudnościami technicznymi w dużym nagromadzeniu. Dzięki wielu dojściom do Orlej Perci jest możliwe jej pokonywanie kawałkami, niektóre z nich są dość łatwe. Najtrudniejsze odcinki Orlej Perci powinny być wybierane jako cel wycieczki tylko przez doświadczonych turystów. W czasie większego ruchu turystycznego na szlaku tworzą się w trudniejszych miejscach zatory, należy to uwzględnić w obliczaniu czasu przejścia. Cały czas wędrujemy za znakami czerwonymi (bynajmniej nie oznacza on w Tatrach, jak i inne kolory, trudności szlaku). Dominują tu granity, idealne do wspinaczki, tylko w niektórych miejscach przeszkadzają bardziej kruche skały. Dwa odcinki Orlej Perci: od Zawratu (2158 m n.p.m.) do Koziej Przełęczy (2137 m n.p.m.), i z Koziej Przełęczy na Kozi Wierch (2291 m n.p.m.), zostały niedawno przekształcone w szlaki jednokierunkowe (celem było podniesienie poziomu bezpieczeństwa na szlaku). Odcinek z Zawratu na Kozią Przełęcz należy do bardzo trudnych i mocno eksponowanych. Z przełęczy Zawrat po krótkiej wspinaczce z użyciem łańcuchów dostajemy się na atrakcyjny widokowo Mały Kozi Wierch (2228 m n.p.m.). Z niego szlak przewija się na północną stronę grani i opuszcza się w dół Żydowskim Żlebem, kończącym się przepaścią (tutaj również ubezpieczenia w postaci łańcuchów). Następnie wracamy na grań, szlak prowadzi po efektownych ukośnych płytach. Cały czas sporo łańcuchów. Po minięciu dwóch siodeł Zmarzłej Przełęczy (2126 m n.p.m.) trawersujemy od północy znaną wśród taterników Zamarłą Turnię (2179 m n.p.m.). Na ciasną i zimną Kozią Przełęcz sprowadza pionowa drabinka, pod którą jest przepaść — według niektórych jest to najbardziej emocjonujące miejsce na całej Orlej Perci, a dalej droga ubezpieczona łańcuchami. Z Zawratu 1h 20 min.

Widok z Zawratu w stronę Doliny Pięciu Stawów Polskich

Widok z Zawratu (2158 m n.p.m.)
w stronę Doliny
Pięciu Stawów Polskich

Mały Kozi Wierch (2228 m n.p.m.)

Łańcuchy sprowadzające na
Zmarzłą Przełęcz (2126 m n.p.m.)

Piękny widok na pionowe ściany
Zamarłej Turni (2179 m n.p.m.)

Charakterystyczna
formacja skalna
niedaleko Zamarłej
Turni (2179 m n.p.m.)

Drabinka sprowadzająca
na Kozią Przełęcz (2137 m n.p.m.)

Od Koziej Przełęczy podążamy kawałek w dół do Pustej Dolinki razem ze szlakiem żółtym łączącym Dolinę Gąsienicową i Dolinę Pięciu Stawów Polskich. Następnie odbijamy w lewo i w urozmaiconej sztucznymi ułatwieniami wspinaczce docieramy na Kozie Czuby — fantastyczne widoki. Dalej szlak sprowadza trudną, przepaścistą rynną na Wyżnią Kozią Przełęcz (2240 m n.p.m.) i stąd długim kominem pnie się obfitującą w ubezpieczenia drogą na wierzchołek Koziego Wierchu (2291 m n.p.m.). Od Koziej Przełęczy półtorej godziny. Kozi Wierch, najwyższy polski szczyt nie znajdujący się na granicy państwa, znany jest z pięknej tatrzańskiej panoramy. Odcinek z Koziej Przełęczy na Kozi Wierch, trudny technicznie i mocno eksponowany, jest uważany za najtrudniejszy fragment Orlej Perci (równać się z nim może tylko odcinek od Skrajnego Granatu (2225 m n.p.m.) do Przełęczy Krzyżne (2112 m n.p.m.).

Początek podejścia na Kozi Wierch od Koziej Przełęczy

Początek podejścia
na Kozi Wierch
(2291 m n.p.m.)
od Koziej Przełęczy
(2137 m n.p.m.)

Zejście z Kozich Czub
na Wyżnią Kozią Przełęcz (2240 m n.p.m.)

Widok z Koziego Wierchu w kierunku południowo-wschodnim

Widok z Koziego Wierchu (2291 m n.p.m.)
w kierunku południowo-wschodnim

Ze szczytu schodzi łatwa ścieżka, dająca chwilę wytchnienia od trudnych i eksponowanych miejsc. Po kilku minutach w prawo zbiega czarno znakowana ścieżka do Doliny Pięciu Stawów Polskich. Orla Perć zwraca się w lewo i trawersując kilka skalnych żeberek dochodzi do Buczynowej Strażnicy (2242 m n.p.m.), a następnie na efektowną i atrakcyjną widokowo Przełączkę nad Buczynową Dolinką (2225 m n.p.m.). Ciekawa flora piętra alpejskiego. Szlak obniża się kawałek nieprzyjemnym piarżystym Żlebem Kulczyńskiego, by następnie na rozstaju dróg odbić w prawo. Prosto zbiega czarny szlak do Doliny Gąsienicowej. Opisany fragment Orlej Perci od Koziego Wierchu jest najłatwiejszy ze wszystkich, nie przedstawia praktycznie żadnych trudności technicznych i nie ma na nim żadnych ubezpieczeń. Jego przejście zajmuj 45 minut. Dalsza droga to półgodzinne przejście w okolicach masywu Czarnych Ścian, w kierunku Zadniego Granatu (2240 m n.p.m.), gdzie nieco poniżej dochodzi z lewej strony szlak zielony z Doliny Gąsienicowej. Ten odcinek również nie przypominałby Orlej Perci, gdyby nie jedno charakterystyczne miejsce — najwspanialszy na trasie ubezpieczony komin skalny. Jest wąski, pionowy i długi, jednak nie tak trudny do pokonania jak mogłoby się wydawać. Od skrzyżowania ze szlakiem zielonym, Orla Perć wiedzie niezbyt trudną ścieżką przez Granaty — Zadni Granat (2240 m n.p.m.), Pośredni Granat (2234 m n.p.m.) i Skrajny Granat (2225 m n.p.m.). Idziemy wąską, czasami niewidoczną percią. Nie należy zbaczać ze szlaku, w dole na lewo śmiertelnie niebezpieczne, przepaściste żleby — m.in. znany Żleb Drege'a. Emocjonujące na tym odcinku może być uczynienie dużego kroku nad szczeliną skalną (można się przytrzymać łańcucha). Jest to Skrajna Sieczkowa Przełączka (2197 m n.p.m.) między Pośrednim a Skrajnym Granatem, z którego w lewo odchodzi żółty szlak w stronę Hali Gąsienicowej. Przejście Granatów, bardzo atrakcyjnych widokowo, zajmuje zaledwie 20 minut.

Widok z Przełączki nad Buczynową Dolinką na Dolinę Pięciu Stawów Polskich

Widok z Przełączki nad Buczynową Dolinką (2225 m n.p.m.)
na Dolinę Pięciu Stawów Polskich

Komin w okolicy Czarnych Ścian

Widok z Zadniego Granatu
(2240 m n.p.m.)
na Świnicę (2301 m n.p.m.)

Skrajna Sieczkowa
Przełączka
(2197 m n.p.m.)

Widok ze Skrajnego Granatu w stronę Doliny Pięciu Stawów Polskich

Widok ze Skrajnego Granatu (2225 m n.p.m.)
w stronę Doliny Pięciu Stawów Polskich

Ostatni odcinek Orlej Perci — ze Skrajnego Granatu na Przełęcz Krzyżne, jest najdłuższy, nie ma tu możliwości wcześniejszego zejścia ze szlaku, dlatego jeśli ktoś już nie czuje się na siłach, powinien zrezygnować w tym momencie z kontynuowania wędrówki granią. Przejście tego najtrudniejszego (obok odcinka Kozia Przełęcz — Kozi Wierch) i eksponowanego fragmentu szlaku zajmuje 2h 15 min. (2 godziny w stronę przeciwną). Wpierw schodzimy ubezpieczonym łańcuchami, stromym żlebem na Granacką Przełęcz (2145 m n.p.m.). Dalej pokonujemy m.in. drugą na Orlej Perci drabinkę i po ominięciu Orlej Baszty (2177 m n.p.m.) schodzimy ubezpieczonym kominkiem na Pościel Jasińskiego (2126 m n.p.m.). Następnie wspinamy się mocno eksponowanym terenem, wzdłuż pionowej ściany skalnej na Buczynowe Czuby. Dalej mijamy Przełęcz Nowickiego (2106 m n.p.m.) i dużym łukiem omijamy od południa Wielką Buczynową Turnię (2184 m n.p.m.). Szlak obniża się, by w okolicach Buczynowej Turniczki (2060 m n.p.m.) znowu zakręcić w górę. Ładny widok na Dolinę Pięciu Stawów Polskich. Szlak wspina się systemem łańcuchów w żlebach w kierunku Buczynowej Przełęczy (2127 m n.p.m.), omijając ją i dalej w kierunku Małej Buczynowej Turni (2172 m n.p.m.). Były to już ostatnie ubezpieczenia na trasie, szlak prowadzi wąską granią, dostarczając zwłaszcza przy silnym wietrze niezapomnianych wrażeń. Z Przełęczy Krzyżne fantastyczna panorama Tatr Wysokich i oszałamiający widok na Dolinę Pięciu Stawów Polskich oraz wodospad Siklawa. Dalej grań rozwidla się na grzbiet Koszystej i Wołoszyna, którym kiedyś biegła Orla Perć. Obecnie jest to jednak ścisły rezerwat przyrody (wiele rzadkich gatunków zwierząt) i turyści nie mają tam wstępu.